Lời ngỏ
Cờ úp xuất hiện và được chơi nhiều ở Việt Nam thời gian gần đây, các quân cờ trừ tướng được úp lại và che khuất bằng cách dùng một cái nắp nhựa úp lên, sau đó khi đi các quân lần lượt ngửa ra và được chơi như cờ tướng. Kiểu chơi này lúc đầu những người chơi cờ tướng gọi là cờ “hên xui” không đáng chơi, nhưng giờ đây những cao thủ cờ tướng cũng chuyển qua đam mê môn cờ úp này, nhiều người còn chuyên đánh cờ úp ăn tiền với nhau ở quán cafe. Cái hay của cờ úp là chiến thuật rộng hơn cờ tướng rất nhiều, đòi hỏi người chơi phải có khả năng và kinh nghiệm trong mở cờ, quan sát thế trận, tạo thế, phá thế, khóa cờ, bắt quân và chiếu bí. Ai giỏi hơn sẽ thắng chứ yếu tố hên xui chỉ là “gia vị” cho những ván cờ thêm hấp dẫn mà thôi, có khi 2 xe vẫn thua sỹ tượng là bình thường, bởi vậy có người chấp 5 tiên vẫn thắng nên vấn đề cao thấp là hiển nhiên.
Để trở thành một cao thủ cờ tướng úp có thể chiến thắng đối phương, trước tiên các bạn phải thắng chính mình, nghĩa là các bạn phải tự trả lời được câu hỏi “Cờ úp là hay dỡ hay hên xui?”.
Nếu bạn quan niệm cờ úp chỉ là hên xui thì chưa đúng, vì rằng hên xui là 5 ăn 5 thua, ra cờ hên thì thắng còn xui thì bại, nhưng thực ra với cờ úp ai hay thì thắng, ai dỡ sẽ bại thì đúng hơn. Hay dỡ ở chỗ mở cờ ra quân, quan sát thế trận, tạo thế, phá thế, phòng thủ và tấn công như thế nào để chiến thắng đối thủ. Yếu tố hên xui chỉ có trong mở cờ ra quân mà thôi, còn các yếu tố khác đòi hỏi khả năng và kinh nghiệm, thậm chí mở cờ ra quân cũng cần phải có khả năng và kinh nghiệm mới tạo được lợi thế, đúng không?
Như vậy, khả năng và kinh nghiệm mới là yếu tố thắng bại trong cờ úp, khả năng là những cái ta học được, biết được trong cách chơi cờ tướng úp, cộng thêm một chút năng khiếu riêng biệt của mỗi người, kinh nghiệm là thời gian chinh chiến và cơ hội so cờ với từng đối thủ cao thấp khác nhau, trong mỗi ván cờ khác nhau.
Hiện nay cờ úp đang được chơi khá phổ biến, chơi giải trí cho vui, chơi để trả tiền cà phê hay chơi cờ úp ăn tiền. Chính vì vậy nhiều tiểu xảo cờ tướng úp cũng dần xuất hiện rất khó lường. Có thể ví dụ một vài tiểu xảo để những kỳ thủ “chính nhân quân tử” rút kinh nghiệm khi đối thủ “làm bài” như sau :
+ Làm dấu những quân cờ quan trọng : nhiều người lầm tưởng mình chơi bộ cờ mới mua thì sòng phẳng công bằng, nhưng thực ra một số cao thủ “ma công” đã làm dấu quân xe trước đó và giả vờ nhờ ai đó đi mua bộ cờ mới (thực ra là “phe ta đi mua bộ cờ của ta”). Quân xe thường được mài mỏng hoặc nhỏ hơn chút xíu, khi úp nắp sắp cờ thì “chính chủ” rất dễ nhận biết quân xe này và xếp ngay ở vị trí pháo giả (vị trí này không bị ép chết và rất dễ dàng công thủ).
+ Làm dấu nắp úp : Khi úp nắp sắp cờ thì một số “tiểu ma đầu” dùng nước hay bụi bẩn trên bàn để làm dấu nắp úp quân xe, “đại ma đầu” thì bóp méo sơ sơ hoặc bấm điểm chỉ nắp úp, mấy chiêu này chỉ có “ma” mới biết mà thôi.
+ Giữ quân đổi cờ : Lợi dụng thói quen chỉ đếm cờ khi úp quân, thỉnh thoảng “đại ma đầu” dùng chiêu đặt quân xe úp dưới mu bàn tay, đẩy toàn bộ quân cờ úp sang đối thủ và kéo toàn bộ cờ úp kia về, trong đó có cả quân xe không rời khỏi mu bàn tay, sau đó úp nắp và tiếp tục để nắp úp quân xe dưới mu bàn tay và đẩy qua đổi cờ một lần nữa, rồi kéo toàn bộ cờ úp về trong đó có quân xe úp, như vậy thực ra đối thủ chỉ có úp 14 nắp mà vẫn không hay biết (vì chủ quan đã đếm cờ trước đó), đổi cờ lần 2 xong thì mỗi bên lại đủ 15 quân úp, bạn thấy “siêu” không?
+ Tráo quân đổi cờ : “đại ma đầu” có số má khi xuất trận thường thủ sẵn 1 quân chốt trong người, khi đến lượt đối thủ nắm cờ có màu giống quân cờ “ma” thì úp cho đối thủ 6 chốt 1 xe (tráo 1 quân xe của đối thủ bằng quân chốt). Khi xung trận “đại ma đầu” tranh thủ ăn quân úp, chỉ cần ăn được 1 quân úp là chốt thì tráo chốt thành xe, coi như ăn được quân xe úp. Chiêu này chỉ lộ khi đối thủ mở ra 6 chốt mà thôi, nhưng “đại ma đầu” đâu xui đến vậy!
Còn rất nhiều “quái chiêu” gian lận nhưng thôi, hãy để thời gian trau dồi khả năng chiến thuật các bạn nhé! Điều mà xưa nay cờ úp luôn “mang tiếng xấu” là hên xui và gian lận sẽ được cải thiện nhờ trình độ chơi cờ và “tinh thần thượng võ” của mỗi kỳ thủ. Một khi hoàn cảnh bắt buộc phải đấu với kỳ thủ “Lý Thông” thì tốt nhất hãy nhờ “trọng tài” úp cờ, xáo quân, đổi cờ trước lúc 2 kỳ thủ vào bàn thi đấu, sau khi vào bàn có thể bắt thăm để chọn bên là tốt nhất các bạn nhé!
Mục đích của tôi thực ra không phải viết sách dạy chơi cờ úp, ngày đó có một người bạn đam mê cờ úp đến bỏ ăn bỏ ngủ, cậu ấy sẵn sàng chơi cờ úp với bất kỳ ai và cho dù ở đâu, mặc dù không thích chơi cờ độ nhưng vì quá đam mê nên thỉnh thoảng cậu ấy cũng bị “gài độ” và rồi thua mãi, nghĩ lại trước đó cậu ta giúp tôi rất nhiều trong công việc nên tôi quyết định sưu tầm những thế cờ hay, những thế khóa cờ bắt quân và hàng trăm thế chiếu bí trong cờ úp để gởi tặng cậu ấy. Xem qua những hình ảnh cờ thế úp cậu ấy lấy vội bàn cờ và kéo tôi vào “dợt” ngay, đến lượt tôi lại phải bỏ ăn bỏ ngủ vì cậu ấy. Mấy ngày sau cậu ta kéo tôi ra quán cà phê Sài Gòn cờ độ, tôi thực sự bất ngờ vì rất nhiều người vẫy tay mời chào cậu ấy, thì ra cậu ta là “kèo thơm” với hầu hết những kỳ thủ ở đây. Hôm đó cậu ta thắng 8 trong 10 ván đấu và tôi cũng khổ vì chầu nhậu “tả tơi” mà cậu ấy khao. Sau này gặp lại cậu ta ủ rũ thông báo tin buồn : “Giờ hết kèo rồi, ai cũng muốn chấp từ 3 đến 5 tiên nên khó ăn lắm!”, cậu ta trả lại tôi những tấm hình ngày ấy và bông đùa “Hôm rồi có người hỏi học cờ úp ở đâu, có lẽ mình phải quảng cáo dạy đánh cờ úp để kiếm cơm quá! À, hay bạn viết thành sách cờ úp để mình mở một quán cà phê và hướng dẫn chơi cờ úp cho những ai mê cờ, coi bộ được đấy!”
Thế là dẫu khả năng và kinh nghiệm cờ úp còn nhiều hạn chế, nhưng với tâm huyết yêu cờ, đặc biệt là nhiều người không biết dạy cờ úp ở đâu và không thể tìm sách hướng dẫn đánh cờ úp, tôi quyết định tổng hợp lại các hình ảnh và viết thành sách hướng dẫn cờ tướng úp này để chia sẽ với những người đam mê. Cẩm nang bao gồm 3 phần : Chiến thuật tổng quan (“Tam thập lục kế” trong cờ úp), khai cuộc (Các trường hợp mở cờ phổ biến), trung cuộc và tàn cuộc (Những thế khóa cờ bắt quân và chiếu bí), nắm được các phần này các bạn có thể tự tin chiến thắng, chưa thắng được cao thủ thì ít ra cũng thắng chính mình, có gì thiếu sót xin các cao thủ chỉ giáo thêm.
Xin chân thành cảm ơn các bạn.
Bình Long Đại Cát
Được sửa bởi ๖ۣۜJerry ngày 17/1/2015, 12:51 am; sửa lần 1.